Nhận chuyển nhượng vốn đầu tư là giá trị quyền sử dụng đất
nghĩa là DN có vốn ĐTNN được mua đất?
Công văn 1247/CT-TTHT ngày 10/03/2021 (Cục thuế Bình Phước) hướng dẫn về thuế suất thuế GTGT và hóa đơn đối với hoạt động chuyển nhượng vốn của doanh nghiệp và về chi phí được trừ khi tính thuế TNDN đối với giá trị quyền sử dụng đất được chuyển nhượng có hai điểm chính:
(1)
(2)
Như vậy có lẽ trên thực tế, ít nhất là ở một số địa phương, chuyển nhượng vốn đầu tư (giá trị quyền sử dụng đất đã được vốn hóa vào vốn của doanh nghiệp) theo Luật Đất đai là cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được “mua đất” theo hình thức nhận chuyển nhượng vốn đầu tư rồi. Bảy năm trước Ngữ có viết trong bài “Luật Đất đai Mới và Hoạt Động M&A”:
Luật Đất đai mới có quy định doanh nghiệp vốn ngoại được nhận chuyển nhượng vốn đầu tư là giá trị quyền sử dụng đất theo quy định của Chính phủ. Điều khoản này được chi tiết hóa tại Nghị định 43 như sau: doanh nghiệp vốn ngoại được nhận chuyển nhượng vốn đầu tư là giá trị quyền sử dụng đất của doanh nghiệp đang sử dụng đất có nguồn gốc được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê mà giá trị quyền sử dụng đất đã được vốn hóa vào vốn của doanh nghiệp, trừ trường hợp chuyển nhượng vốn đầu tư là giá trị quyền sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, đất lâm nghiệp. Quy định này quả thật không rõ ràng.
Thứ nhất là về khái niệm “nhận chuyển nhượng vốn đầu tư”. Nếu hiểu nhận chuyển nhượng vốn đầu tư ở đây là mua cổ phần trong doanh nghiệp thì không rõ tại sao luật chỉ quy định quyền này cho doanh nghiệp vốn ngoại mà không quy định quyền này cho doanh nghiệp, cá nhân trong nước cũng như tổ chức và cá nhân nước ngoài khi mà những đối tượng này đều có quyền mua cổ phần trong doanh nghiệp.
Thứ hai là về vốn đầu tư được chuyển nhượng là giá trị quyền sử dụng đất đã được vốn hóa vào vốn của doanh nghiệp.
Phần vốn góp là giá trị quyền sử dụng đất chỉ có thể được xác định ở giai đoạn cổ đông tiến hành góp vốn vào công ty. Sau khi hoàn tất việc góp vốn, quyền sử dụng đất đó trở thành tài sản của công ty, người góp vốn chỉ sở hữu cổ phần trong công ty chứ không còn có quyền sử dụng đối với mảnh đất đã góp nữa (cũng giống như người góp sữa, người góp đường để làm bánh, bánh nướng lên rồi thì người ta sẽ chia nhau sở hữu từng phần của miếng bánh chứ không còn sở hữu cân đường, hộp sữa đã góp nữa).
Vậy thì làm sao mà xác định được phần vốn nào khi chuyển nhượng là giá trị quyền sử dụng đất? Hay chỉ hiểu đơn giản là người nào trước đây đã góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất, nay bán phần vốn góp của mình thì đó chính là chuyển nhượng phần vốn đầu tư là giá trị quyền sử dụng đất? Cách hiểu này không phù hợp với bản chất của hoạt động góp vốn vào doanh nghiệp đã nói ở trên.
Ngoài ra, điều khoản này cũng quy định rằng doanh nghiệp, các thành viên là chủ sở hữu doanh nghiệp khi chuyển nhượng vốn đầu tư phải xác định phần vốn là giá trị quyền sử dụng đất trong tổng giá trị vốn chuyển nhượng và phải thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật.
Với nội dung này, có vẻ như Chính phủ muốn đánh thuế chuyển nhượng bất động sản lên giá trị quyền sử dụng đất trong phần vốn được chuyển nhượng. Nếu vậy, sẽ cần phải có những hướng dẫn cụ thể hơn nữa để có thể xác định những giá trị này, đồng thời pháp luật về thuế cũng phải có những sửa đổi tương ứng vì hiện tại thuế đối với hoạt động bán vốn và chuyển nhượng bất động sản là khác nhau.